Η συνομιλία μας δημοσιεύτηκε στις 19 Ιανουαρίου. Μπορείτε να τη διαβάσετε παρακάτω ή στο Tempo24 που έχει εικόνες και φωτογραφίες.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Την κυρία Τέτη Σώλου την πρωτογνώρισα δια ζώσης το Γενάρη του 2013. Φυσικά την είχα διαβάσει και οφείλω να ομολογήσω πως ήμουν φανατικός αναγνώστης της «Ιζόλα», της καρτουνίστικης εκδοχής της, από την εποχή της Ελευθεροτυπίας. Επιπλέον πολλά από τα βιβλία των παιδιών μου είχαν την υπογραφή της, τόσο σαν σκιτσογράφου, όσο και σαν συγγραφέα. Ξαφνικά, στην συνάντηση με την ευκαιρία της έκδοσης του βιβλίου μου: «Δέκα μικρές εικονογραφημένες Ιστορίες», εμφανίστηκε πάνω σε μια τεράστια μηχανή και με ένα κουτί γλυκά. Από τότε για μένα είναι η Τέτη, αν και πάντα αισθάνομαι σεβασμό απέναντι σε μια από τις σπουδαιότερες σκιτσογράφους της εποχής μας.
Σας παραθέτω μια από τις τελευταίες συνομιλίες μας:
(Δ.Μ.): Σκίτσο, συγγραφή, µετάφραση, εκδότρια… τι από όλα υπερισχύει κυρία Τέτη Σώλου;
(Τ. Σ.): Και δικηγόρος και δηµοσιογράφος της ΕΔΣΤΕ-FIJET, συµπληρώνω. Λοιπόν, όλες αυτές οι ιδιότητες συνθέτουν την εικόνα της σκιτσογράφου Τέτης Σώλου.
Το σκίτσο είναι το επάγγελµά µου, ο τρόπος που ζω και σκέφτοµαι, που βλέπω τον κόσµο, που αναζητάω, προσεγγίζω, αναλύω, συνθέτω, που φαντάζοµαι, που µαθαίνω, που εκφράζω και εκφράζοµαι και που –γιατί όχι;– διασκεδάζω. Είµαι σκιτσογράφος. Αυτό ήµουν από πολύ µικρή, όταν µε τραβολογούσαν στο γραφείο των δασκάλων για να µαλώσουν που ζωγράφιζα στην ώρα του µαθήµατος. Και αυτό είµαι συνεχώς και αδιαλείπτως µέχρι τώρα.
Επάγγελµα σκιτσογράφος, λοιπόν;
Συµπτωµατικά αυτός ακριβώς είναι ο τίτλος µιας σειράς παρουσιάσεων σε λύκεια και πανεπιστήµια που εγκαινίασα πριν από δύο χρόνια. Άξονες αυτών των διαλέξεων είναι:
• Η πολιτισµική καλλιέργεια του σκιτσογράφου ώστε να αποκτήσει κριτικό πνεύµα και µατιά πάνω στη συγκεκριµένη ιστορική στιγµή που εκφράζει η δηµιουργία του (κόµικ, γελοιογραφία, καρτούν, εικονογράφηση, φανζίν).
• Μέσα από ποιες διαδικασίες αποκτιούνται οι επαγγελµατικές αλλά και ποικίλες άλλες δεξιότητες και πώς εντέλει υπηρετούν το σκίτσο και διευρύνουν τους ορίζοντες.
• Η προσωπική διαδροµή µου µέσα στον κόσµο των βιβλίων και των εικόνων.
Μπορεί να ακούγεται κάπως ακαδηµαϊκό, αλλά στην πραγµατικότητα αυτές οι οµιλίες είναι πολύ ευχάριστες, γιατί συνοδεύονται από πολλές εικόνες που µιλάνε µαζί µου ή για λογαριασµό µου.
Τρεις δεκαετίες στον χώρο της εικονογράφησης των βιβλίων και εντύπων για παιδιά.
Έχω εικονογραφήσει µερικές δεκάδες βιβλίων για παιδιά (150 τουλάχιστον), λογοτεχνικά και εκπαιδευτικά, έχω γράψει και εικονογραφήσει 40 βιβλία µε παιχνίδια και δραστηριότητες. Η σειρά εφτά βιβλίων µε τίτλο Στυβοκεφαλιές που έγραψα και εικονογράφησα στις εκδόσεις Πατάκη έχει κάνει 18 εκδόσεις. Έχω φτιάξει σελίδες για παιδιά σε εφηµερίδες και περιοδικά. Η συνεργασία µου µε τα κυριακάτικα φύλλα δύο µεγάλων εφηµερίδων κράτησε µια δεκαετία και µία πενταετία αντίστοιχα. Ως εκδότρια στο Πορτοκάλι, έχω εκδώσει 20 τίτλους για παιδιά. Τρεις δεκαετίες και µου φαίνεται σαν να πέρασε ένας χρόνος!
Πέρσι εικονογράφησα ένα καλογραµµένο βιβλίο στις εκδόσεις Πατάκη. Ένα από κείνα τα κείµενα που σε οδηγούν να αναζητήσεις κάτι νέο. Αναζητώντας καινούργιους τρόπους, συνάντησα τα διοράµατα που δίνουν την αίσθηση της τρισδιάστατης εικόνας και συνεργάστηκα µε µία καλλιτέχνιδα του είδους. Καινούργιος δρόµος, µε αποτέλεσµα φρέσκο και ενδιαφέρον, και πολύ µέλλον!
Ποια είναι η σχέση σου µε τα παιδιά;
Θαυµάζω τα παιδιά. Έχουν πρωτότυπο τρόπο ν’ αγγίζουν τα πράγµατα και να δίνουν καταπληκτικές λύσεις. Στα παιδιά η φαντασία προηγείται της πραγµατικότητας και αυτό τα κάνει αληθινούς καλλιτέχνες. Ζωγραφίζουµε µαζί στα σχολεία, όταν πηγαίνω καµιά φορά, ή στην πλατεία της γειτονιάς µου απλώνοντας χαρτί του µέτρου πάνω στο γρασίδι, όταν ο καιρός είναι καλός. Μη σκεφτείς ότι τους δείχνω πώς να ζωγραφίζουν. Μπορεί να τα διευκολύνω δείχνοντάς τους κάποιες τεχνικές, αλλά κυρίως τα ενθαρρύνω να συνεχίσουν να ζωγραφίζουν και να µιλάνε την πανανθρώπινη γλώσσα της εικόνας.
Η Ιζόλα που αγαπήσαµε από την Ελευθεροτυπία; Θέλουµε να ξέρουµε πώς προέκυψε και ποια είναι η τύχη της.
Η Ιζόλα γεννήθηκε πριν από τέσσερα χρόνια, µέσα στην κρίση, από τη βαθιά πεποίθησή µου ότι ο µόνος τρόπος ν’ αντισταθείς στην καινούργια κατοχή που ισοπεδώνει και εκµηδενίζει είναι να κάνεις δηµιουργικά πράγµατα. «Την άνοιξη, αν δεν τη βρεις, τη φτιάχνεις».
Η Ιζόλα δεν είναι απλώς µια ηρωίδα που δηµιούργησα ή το άλτερ έγκο µου. Πολύ γρήγορα έγινε ανεξάρτητη. Δηµοσιεύει σκίτσα και κόµικς µε την υπογραφή της. Το πέρασµά της από την Ελευθεροτυπία ήταν σύντοµο, γιατί η εφηµερίδα έκλεισε, αλλά καθοριστικό για την πορεία της. Κι εδώ θέλω να θυµηθώ τον αείµνηστο Άγγελο Μαστοράκη που εµπιστεύτηκε την Ιζόλα στα πρώτα της βήµατα και το φθινόπωρο του 2013 της έδωσε βήµα στο 9ο κύµα της Ελευθεροτυπίας.
Η Ιζόλα κάνει ατοµικές εκθέσεις µε έργα της, φτιάχνει αφίσες, κόµικς και φανζίν, πήρε µέρος στο Comicdom, συµµετέχει σε εναλλακτικές εκδόσεις, δηµοσιεύει δουλειές της στο διαδίκτυο, όπου έχει δικό της µπλογκ και σελίδα στο facebook. Είναι πολύ δραστήρια.
Όλοι ξέρουν ότι πίσω από την υπογραφή Ιζόλα βρίσκεται η Τέτη Σώλου. Δεν είναι µυστικό. Είναι ένα πολύ σοβαρό και λυτρωτικό παιχνίδι.
Ταυτίζεσαι µε την Ιζόλα;
Η Ιζόλα ενσαρκώνει µια γυναίκα που κινείται άνετα ανάµεσα στις συµβάσεις του καθωσπρεπισµού και της υπέρβασης. Είναι γνήσια, ανυστερόβουλη, έχει χιούµορ και αξίες που στην αρχή προκαλούν αµηχανία γιατί η κοινωνία έχει εθιστεί στην υποκρισία. Τελικά γίνεται αποδεκτή γιατί είναι αυθεντική.
Παρόλο που λέω ότι είναι το άλτερ έγκο µου, παραδέχοµαι ότι πολύ γρήγορα ανεξαρτητοποιήθηκε. Έχει πάρει πολλά στοιχεία από µένα, αλλά τις καταστάσεις του κόσµου µας τις περνάει µέσα από το δικό της φίλτρο.
Λευκάδιος Χερν και συναντήσεις µε την ανατολή. Πείτε µας λεπτοµέρειες από αυτό το κοπιαστικό και όµορφο ταξίδι του νου.
Ο Λευκάδιος Χερν ήταν ένας κεραυνοβόλος έρωτας που µε βρήκε αναπάντεχα. Πριν από δέκα χρόνια διάβασα µία µικρή ιστορία του. Αυτό ήταν! Με συνεπήρε τόσο που άρχισα να µεταφράζω. Μετέφρασα το «Καϊντάν», το «Κοττό», το «Ιαπωνικό Μωσαϊκό», τα «Ιαπωνικά Παραµύθια», τους «Ίσκιους» και συνεχίζω µε σκοπό να µεταφράσω όλα τα έργα της ιαπωνικής του περιόδου. Τα τρία πρώτα εκδόθηκαν το 2014 για πρώτη φορά στην ολοκληρωµένη µορφή τους. Την επόµενη χρονιά µπήκαν σε 500 σχολικές βιβλιοθήκες της δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης.
Ο κόσµος του Λευκάδιου δεν είναι απλώς ο εξωτισµός και το µυστήριο. Είναι ένας κόσµος πανανθρώπινων αξιών που κατέγραψε ένας άνθρωπος µε ήθος, ενσυναίσθηση και ευρύτατο πνεύµα. Αγκάλιαζε τη διαφορετικότητα, µετέτρεψε τη δηµοσιογραφία σε υψηλή λογοτεχνία, µετέδωσε στους Ιάπωνες µαθητές του την ικανότητα να προσδιορίζονται µέσα από τις παραδόσεις της χώρας τους, αντιµετώπιζε τις γυναίκες στα κείµενά του µε τρόπο που χαρακτηρίστηκε φωτισµένος... Οι Ιάπωνες τον θεωρούν έναν από τους µεγαλύτερους συγγραφείς τους ευγνώµονες που διέσωσε τις παραδόσεις τους. Ο Λευκάδιος Χερν ήταν ένας οικουµενικός άνθρωπος. Ο σύγχρονος άνθρωπος µπορεί να πάρει µαθήµατα ζωής από το έργο και την οδύσσεια του Λευκάδιου, ιδιαίτερα τώρα στον καιρό της κρίσης.
Μνηµόνια, προσφυγική κρίση, χρεοκοπία… αιτίες για δηµιουργία ή αδιέξοδο σε όλα τα επίπεδα;
Έχω πάντα στον νου µου τον Λευκάδιο Χερν, έναν άνθρωπο που είχε όλα τα στοιχεία να περιθωριοποιηθεί, αλλά που η ψυχική του δύναµη και το όραµά του στάθηκαν δυνατότερα από τις τραγικές ανατροπές που του επιφύλαξε η ζωή. Ορφανός ενώ είχε και τους δύο γονείς του, από τα πλούτη πέρασε στην εξαθλίωση, σηµαδεύτηκε εµφανισιακά και άλλα πολλά. Κι αυτά έγιναν δηµιουργικότητα, ευαισθησία, βάθος σκέψης.
Ζούµε βιβλικές µέρες. Αργήσαµε αλλά συνειδητοποιήσαµε ότι η κρίση δεν είναι απλώς οικονοµική, αλλά κρίση ηθική, πολιτισµική, κοινωνική, ανθρωπιστική... Έχει πολλά πλοκάµια.
Η δηµιουργία και η αλληλεγγύη είναι αντίσταση στην ισοπέδωση, αλλά όχι λύση.
Τα δικά µου όπλα βρίσκονται πάντα στην τσάντα µου. Το µπλοκ µου και τα µολύβια µου. Σκιτσάρω σε κάθε ευκαιρία. Αναζητάω αυτά που θα µιλήσουν µέσα µου και θα µε εµπνεύσουν, αφουγκράζοµαι και καταγράφω. Ανακάλυψα την ελευθερία του «µπορώ». Τα υπόλοιπα είναι θέµα χρόνου και ο χρόνος πάντα φέρνει καρπούς.
«Ιπτάµενος και ανεξέλεγκτος», µια κοινή µας δουλειά…εντυπώσεις…
Οι εντυπώσεις είναι εξαιρετικές και η συνεργασία µας ήταν άψογη. Όταν διάβασα το νανοδιήγηµα, όπως πολύ εύστοχα το αποκαλείς, εντυπωσιάστηκα. Είδα ένα κείµενο που στέκεται µόνο του, αλλά και µια ιστορία σε καρέ. Γι’ αυτό και πήρα το θάρρος να σου ζητήσω να µου το εµπιστευτείς. Δεν ξέρω αν είχες υπόψη σου να το γράψεις µ’ αυτόν τον τρόπο, πάντως εµένα µε τράβηξε από το χέρι να εικονογραφηθεί µε τη λογική του κόµικ, λιτά και περιεκτικά, όπως λιτό και περιεκτικό είναι και το ίδιο. Ήταν η πρώτη φορά που ζήτησα από συγγραφέα να µου παραχωρήσει κείµενό του για να το επεξεργαστώ εικαστικά. Πιστεύω πολύ σ’ αυτό το είδος και ελπίζω ότι η συνεργασία µας θα έχει συνέχεια.
Μια ευχή σε σκίτσο για τους αναγνώστες του www.tempo24.gr και τους φίλους σου στον νότο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου