Γεύσεις μνήμης

Ήδη από την αφίσα της η 1η Γιορτή Πολυγλωσσίας Κοζάνης διαχέει μια ανάλαφρη και χαρούμενη διάθεση, συνδέει το παραδοσιακό με το σύγχρονο στοιχείο και δίνει θέση στο παραδοσιακό φαγητό.

Η Γιορτή ανάμεσα στις πολλές και ποικίλες δράσεις της περιλάμβανε μουσικές, τραγούδια και χορούς διάφορων χωρών και κοινοτήτων. Τα γλέντια συνόδευαν άφθονοι πεντανόστιμοι μεζέδες που είχαν φτιάξει οι γυναίκες των πολιτιστικών συλλόγων χρησιμοποιώντας ντόπια προϊόντα. 

Τα τραπέζια των πολιτιστικών συλλόγων Άνω Κώμης, Κάτω Κώμης και Κρόκου
γεμάτα σπιτικά φαγητά και γλυκά που φτιάχτηκαν αριστοτεχνικά από ντόπια προϊόντα.

Σκέφτηκα να καταγράψω κάποιες συνταγές φαγητών που μου αρέσουν. Ωστόσο, η αναζήτηση συνταγών μπορεί να αποτελέσει την αρχή μιας πλατιάς έρευνας, που ξεκινάει από το φαγητό και το τραπέζι και φτάνει στις συνήθειες, στα έθιμα, στις παραδόσεις αλλά και στην ιστορία μιας ολόκληρης κοινότητας ή ενός λαού. 

Ο αγαπημένος μου συγγραφέας έλεγε ότι η ιστορία γράφεται τόσο στα πεδία των μαχών όσο και στις μικρές αγγελίες των εφημερίδων. 

Αυτό ακριβώς καθόρισε τον τρόπο που εργάστηκα, όταν έγραφα το βιβλίο μου «Γλυκιά ζωή», που κυκλοφόρησε το 2011 εκτός εμπορίου σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων. Είναι ένα ιστορικό φωτογραφικό λεύκωμα με αφετηρία του ένα χειρόγραφο Τετράδιο Γλυκισμάτων με ασυνήθιστο εξώφυλλο. Οι συνταγές ενός τετραδίου γλυκισμάτων του 1936 δεν έχουν μόνον τερψιλαρύγγια αξία. 

Σύμφωνα με την UNESCO η μεσογειακή δίαιτα δεν είναι μόνον ο μεσογειακός τρόπος διατροφής, οι τροφές και η συχνότητα κατανάλωσής τους. Περιλαμβάνει ένα ευρύτερο φάσμα δεξιοτήτων, γνώσεων, τελετών, παραδόσεων που αφορούν την καλλιέργεια, τη συγκομιδή, την αλιεία, την κτηνοτροφία, τη διατήρηση, την επεξεργασία, το μαγείρεμα, την κατανάλωση των τροφίμων, αλλά και το μοίρασμα.

Οι παροιμίες –ένας θησαυρός που παραμένει αναξιοποίητος– δίνουν πλήθος πληροφοριών για όλα τα παραπάνω.

Το οικογενειακό τραπέζι, η κοινή τράπεζα με φίλους ή με την κοινότητα είναι κοινό χαρακτηριστικό και θεμέλιο της πολιτιστικής ταυτότητας των λαών της Μεσογείου. Επιβεβαιώνει και ανανεώνει τη συνοχή της οικογένειας, της ομάδας, της κοινότητας. 

Θυμάμαι τις συνήθειες κάποιων παλιών ανθρώπων. Πάντα έστρωναν καθαρό τραπεζομάντιλο, ετοίμαζαν το τραπέζι όπως έπρεπε, κι έτρωγαν όλοι μαζί ακόμα και αν το φαγητό τους ήταν σκέτο παξιμάδι και ντομάτα.  

Έχουμε την τύχη να ζούμε σε μια χώρα όπου η φιλοξενία είναι αξία. Σε άλλους τόπους μεγαλύτερη, σε άλλους μικρότερη, αλλά οπωσδήποτε αξία. Δεν θα ξεχάσω μια γιαγιά στη Θεσσαλονίκη, Κυριακή βράδυ, όταν αναζητούσα ψωμί για να φτιάξουμε τοστ στο σπίτι, που ανησύχησε και θέλησε να μου φέρει ψωμί από το σπίτι της, «γιατί δεν πρέπει να υπάρχει σπίτι χωρίς ψωμί». 

Οι αναμνήσεις που έχω συγκρατήσει δεν είναι παρά καταγραφές μου για να γνωρίσω κάποια πράγματα καλύτερα. 

Μια και ο λόγος για αναμνήσεις, ο πρόωρα χαμένος δικηγόρος και συγγραφέας Γιώργος Αναγνωστόπουλος, μου έλεγε πως στη δεκαετία του ’90, όταν μια οικογένεια Αλβανών μεταναστών νοίκιασε κάποιο γειτονικό διαμέρισμα, οι μυρωδιές των φαγητών τους ξυπνούσαν γευστικές μνήμες από τα παιδικά του χρόνια στο χωριό, με πρώτη και καλύτερη την μπαζίνα.

ΓΕΥΣΕΙΣ ΜΝΗΜΗΣ

Χάρη στην αναφορά της αντιδημάρχου πολιτισμού Φάνης Φτάκα και στον χαιρετισμό της Ζωής Γκερεχτέ αναζήτησα και βρήκα το τεύχος της ΑΝΚΟ, που μοιραζόταν στη Γιορτή.

Η ΑΝΚΟ-Αναπτυξιακή Δυτικής Μακεδονίας Α.Ε. συμμετείχε στη Γιορτή Πολυγλωσσίας μέσω του Ευρωπαϊκού Προγράμματος «Εκλεκτές Ελλήνων Γεύσεις». Πρόκειται για ένα σχέδιο διατοπικής συνεργασίας που έχει στόχο να αναδείξει τις εκλεκτές γεύσεις της ελληνικής κουζίνας. 

Καταγράφει τη συμβολή των προϊόντων Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης ΠΟΠ, Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης ΠΓΕ, καθώς και άλλων φημισμένων προϊόντων της ελληνικής γαστρονομίας στο πλαίσιο της προσπάθειας επένδυσης του αγροδιατροφικού τομέα στην ποιοτική παραγωγή σε συνδυασμό με νέες προτάσεις στη μεταποίηση των προϊόντων.

Προτείνει έναν νέο κατάλογο συνταγών Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης εθνικού ή τοπικού επιπέδου, που θα φέρουν τη σφραγίδα διαχρονικότητας, γνησιότητας και ορθής παρασκευής.

Υποστηρίζει τον συνδυασμό των παραδοσιακών γεύσεων με τις σύγχρονες διατροφικές ανάγκες και γαστρονομικές αναζητήσεις.

Το τεύχος που ήρθε στα χέρια μου αναφέρει την κεντρική ιδέα των προσπαθειών και περιέχει μερικές νόστιμες κοζανίτικες συνταγές. Τα περισσότερα είναι φαγητά που τρώγονται καλύτερα τον χειμώνα. Ωστόσο μια σπανακόπιτα ή μια αλμυρή γαλατόπιτα με κρόκο ή ένα τζεμ πιλάφ είναι... παντός καιρού.

© Τέτη Σώλου, Ιούνιος 2015
Σκιτσογράφος-Συγγραφέας
Μέλος της ΕΔΣΤΕ-FIJET

Περισσότερα για το βιβλίο μου «Γλυκιά ζωή» μπορείτε να διαβάσετε παρακάτω

ΚΛΙΚ

Μπορείτε να κατεβάσετε τις συνταγές του τεύχους «Γεύσεις μνήμης»

ΚΛΙΚ


Το άρθρο δημοσιεύτηκε
oapnkozanis.gr