στη θύμηση της ηρωικής απόδρασης και στη μνήμη του Χάρη Σακελλαρίου
Πριν από δέκα χρόνια είχε προγραμματιστεί η έκδοση ενός βιβλίου για νέους με θέμα τη συγκλονιστική απόδραση από τα Βούρλα. Το βιβλίο γράφτηκε από τον αείμνηστο Χάρη Σακελλαρίου και εικονογραφήθηκε από τον Γρηγόρη Νιόλη με μεγάλη ακρίβεια και ύστερα από πλατιά έρευνα. Θα αποτελούσε το πρώτο βιβλίο μιας σειράς ιστορικής μνήμης που είχα φιλοδοξήσει να δημιουργήσω για λογαριασμό του εκδοτικού οίκου με τον οποίο συνεργαζόμουν Σελιδοποιήθηκε, διορθώθηκε και απόμεναν μερικές συμπληρωματικές εικόνες καθώς και η τελευταία διόρθωση. Η έκδοση δεν πραγματοποιήθηκε. Αυτό είχε να κάνει με αλλαγές στον εκδοτικό οίκο και όχι με την αξία του έργου.
Φέτος, στις 17 Ιουλίου, συμπληρώθηκαν 60 χρόνια από την ηρωική απόδραση των 27 αγωνιστών της Αντίστασης που κρατούμενοι στη φυλακή των Βούρλων περίμεναν τη βέβαιη καταδίκη τους από το στρατοδικείο σε μια δίκη παρωδία που ετοίμαζε η κυβέρνηση. Μόνος τρόπος να ματαιωθεί η δίκη ήταν η απόδραση των υποδίκων.
Στη θύμηση αυτής της ηρωικής απόδρασης και στη μνήμη του συγγραφέα Χάρη Σακελλαρίου αφιερώνεται αυτό το άρθρο. Παραθέτω τον πρόλογο που είχα γράψει για την έκδοση.
ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ
Όλβιος όστις της ιστορίης έσχε μάθησιν.
Ευριπίδης
Στις δύσκολες ώρες που κρίνονταν η τύχη της πατρίδας μας –και μέσα στους αιώνες που πέρασαν ήταν πολλές και φοβερές αυτές οι ώρες– κάποιοι προχώρησαν πιο πέρα από τους υπόλοιπους και υψώθηκαν πάνω από τα ανθρώπινα.
Μερικών τα ονόματα σώθηκαν, κάποιων λησμονήθηκαν και άλλα δεν μαθεύτηκαν ποτέ. Τα γεγονότα πέρασαν στην ιστορία ή έμειναν στη μνήμη των παλιότερων και σβήστηκαν μαζί τους, γιατί κανείς δε σκέφτηκε να τα καταγράψει. Ίσως γιατί οι άνθρωποι μεγάλωναν και ζυμώνονταν μαζί τους και τα ένιωθαν τόσο καθημερινά όσο και το φως της μέρας. Η μνήμη, όμως, αδυνατίζει και ό,τι ήταν δεδομένο χτες, σήμερα είναι θαμπό και αύριο θα είναι λησμονημένο.
Σε μια εποχή που εισρέουν στην ελληνική κοινωνία λογιών λογιών αλλοδαπά προϊόντα, που η γνώση συγχέεται με την ενημέρωση και η μόρφωση με την πληροφόρηση, έχουμε χρέος να συδαυλίσουμε τη μνήμη καταγράφοντας και μελετώντας. Η καταγραφή είναι χρέος της παλιότερης γενιάς. Χρέος της νεότερης γενιάς είναι να μελετήσει, να αξιολογήσει και να κρίνει, για να μπορέσει να αξιοποιήσει την εμπειρία και τα διδάγματα των παλιών· και το σπουδαιότερο: να εμπνευστεί μια ελεύθερη, δημιουργική και όμορφη ζωή.
Ελλάδα 1955
Δέκα χρόνια μετά τη λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και πέντε χρόνια μετά το τέλος του Εμφυλίου δυόμιση χιλιάδες αγωνιστές της Αντίστασης κρατούνται στις φυλακές της Ελλάδας. Έγκλημά τους η ιδεολογία τους.
Το κομμουνιστικό κόμμα είναι παράνομο. Η κυβέρνηση Συναγερμού στοιβάζει στις φυλακές δεκάδες αριστερούς με την κατηγορία της κατασκοπίας υπέρ των σοσιαλιστικών χωρών.
Αθώοι άνθρωποι συλλαμβάνονται ύστερα από εφόδους στις δουλειές τους ή στα σπίτια τους και κρατούνται τρεις και τέσσερις μήνες στην απομόνωση, όπου βασανίζονται για να ομολογήσουν εγκλήματα που δεν έκαναν. Οι εφημερίδες είναι φιμωμένες. Δεν επιτρέπεται να γράψουν τίποτα ούτε και τα ονόματα των συλληφθέντων.
Στις φυλακές «υψίστης ασφαλείας» των Βούρλων, τα μεταγωγικά εξακολουθούν να μεταφέρουν πατριώτες, όπως και στην εποχή της Κατοχής. Μόνο που τώρα δεν μεταφέρονται από τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής, αλλά από την ελληνική δημοκρατική κυβέρνηση.
Η κυβέρνηση ετοιμάζει μια δίκη παρωδία. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός δεν διστάζει, πριν ακόμα γίνει η δίκη, να εκδώσει ετυμηγορία χαρακτηρίζοντας τους κρατούμενους «κατασκόπους και πράκτορες», με άλλα λόγια δηλαδή, προδότες της χώρας τους. Στις γειτονιές οι συγγενείς των... κατασκόπων μαζεύουν υπογραφές από δεξιούς κι αριστερούς. Καταδικάζουν τη σκευωρία και ζητάνε απελευθέρωση των κρατουμένων. Οι συνήγοροι φοβούνται τον αιφνιδιαστικό προσδιορισμό της δίκης. Όλοι ξέρουν ότι τα στρατοδικεία της εποχής δεν δικάζουν, απλώς εκτελούν διαταγές. Ένας μόνο τρόπος υπάρχει να ματαιωθεί η δίκη. Μια ομαδική δραπέτευση των υποδίκων.
Στις φυλακές των Βούρλων, αποκομμένοι από τον έξω κόσμο, ξέροντας τι τους περιμένει, μια ομάδα κρατουμένων σχεδιάζει μια μεγάλη απόδραση. Οργανώνει αριστοτεχνικά, προετοιμάζει με ακρίβεια κάτω από αφάνταστα δύσκολες συνθήκες και πραγματοποιεί με επιτυχία μια μεγάλη απόδραση που άφησε κατάπληκτη τη διεθνή κοινή γνώμη και ματαίωσε μια στημένη δίκη.
Τέτη Σώλου, 2004
Μπορείτε να διαβάσετε το βιβλίο στον παρακάτω σύνδεσμο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου